نظامی و جغرافیا
صحنه هاي عملياتي در هشت سال دفاع مقدس
انتخاب صحنه هاي عمليات در تمام جنگ ها، يكي ازمباحث بسيار مهم و اساسي براي همه فرماندهان و اعضاي ستاد آنها در سطوح مختلف به ويژه سطح مياني جنگ مي باشد. موقعي مي توان در انتخاب صحنه هاي فوق اطمينان كسب نمود كه بتوان براي آنها از شاخص ها و عوامل موثر و دقيقي استفاده نمود و اين مستلزم آن است كه عوامل يادشده به درستي مورد شناسايي و بررسي قرار گيرند. جنگ عراق عليه ايران نيز از اين امر مستثني نبوده و هر يك از طرفين براي اجراي عملياتهاي آفندي و پدافندي خود صحنه هاي عملياتي خشكي (جنوب غرب، غرب و شمال غرب) و دريايي (شمال خليج فارس) كه متنوع و متعدد بوده است را متناسب با شرايط و توان مندي هاي نظامي، سياسي، اقتصادي، اجتماعي، فرهنگي، جغرافياي نظامي و همچنين با استفاده از شاخص ها و زير عوامل مشخص نموده اند. بنابراين هدف از اين تحقيق دستيابي به عوامل موثر در انتخاب صحنه هاي عمليات در طول هشت سال دفاع مقدس بوده است.
براي اين منظور محقق به مطالعه صحنه هاي عمليات در جنگ هاي گذشته، شناخت محيط ژئوپولتيكي، تشريح جنگ تحميلي عراق عليه ايران و عوامل موثري كه در هريك از اين جنگ ها وجود داشته است پرداخته، سپس براي غني بخشيدن و تكميل اطلاعات خود با استفاده از روش هاي كتابخانه اي، اطلاعات لازم را گردآوري نموده است. نتايج تحقيق يادشده نشانگر اين است كه عوامل اصلي در دوران هشت سال دفاع مقدس به ترتيب اولويت شامل عوامل اجتماعي و فرهنگي، نظامي، اقتصادي، سياسي و جغرافياي نظامي مي باشد.
جغرافیای نظامی چیست ؟
در تعاریف جغرافیای نظامی، دو مطلب اساسی مورد تأکید قرار دارد:
الف) مقیاس و کاربرد جغرافیای نظامی جغرافیای نظامی درمورد مناطق خاص مأموریتهای نظامی بحث می کند و متناسب با مقیاس و کاربرد در چهار سطح ذیل قرار می گیرد: 1- تجزیه و تحلیل منطقه عملیات (در مقیاس محلی- ملی) 2- تجزیه و تحلیل صحنه جنگ (در مقیاس منطقه ای- قاره ای) 3- جغرافیای سیاسی- نظامی 4- جغرافیای نظامی موضوعی ب) جغرافیای نظامی در مقابل تهدیدات داخلی و خارجی و شرایط مختلف ژئوپلتیک هر منطقه، ارزش خاص خود را دارد. بنابراین جغرافیای نظامی، نمود عملی و انطباق دانش جغرافیا در عرصه کاربرد است و کاربرد عملی آثار و عوامل جغرافیایی را در طرح ریزی ها، اجرای عملیات ها و مانورها، استقرار امنیت و دفاع در مقابل تهدیدات ارائه می نماید. به تعبیری دیگر جغرافیای نظامی مبتنی بر واقعیت هاست و اهمیت نظامی، عوامل مختلف جغرافیایی را رد اتخاذ تصمیمات نظامی با سمت و سوی تهدیدات مورد بررسی قرار می دهد.
